Alcoholverslaving bij vrienden of familie: hoe ga je ermee om en wat kan je doen?

De huidige roerige tijden zijn zwaar voor de meesten van ons. Sommigen vallen echter terug op oude slechte gewoonten of zien negatieve gedragingen versterkt worden. Onder hen ook zij de kampen met verslaving.

Mensen zijn dankzij deze pandemie nog steeds voornamelijk aan huis gebonden en ook het werk wordt zoveel mogelijk thuis uitgevoerd. Hierdoor is het voor verslaafden steeds verleidelijker om naar de fles te grijpen. Niemand die het ziet. Geen kritische blikken. Deze crisis maakt het zo voor hen eenvoudiger om hun verslaving onopvallend in stand te houden. Een verslavingsarts van hulpcentrum Trubendorffer ziet tevens dat ‘sommige verslaafden gebruik ten tijden van corona zien als een gezonde manier van coping’. Enkel de directe omgeving merkt in deze tijden vaak op dat het probleemgedrag ontspoort. En hoewel de gevolgen voor de verslaafde zelf natuurlijk enorm zijn, lijkt het soms alsof we die belangrijke partij vergeten: de naasten.

Omgaan met een verslaafde in de directe omgeving is erg moeilijk. Zeker in het begin. Veel verslaafden ontkennen het probleem, terwijl de omgeving duidelijk merkt dat hij of zij een probleem heeft. Hoe ga je om met deze gevoelens? Welke stappen kun je ondernemen? Hoe kunnen jullie, samen, weer verder?

Probeer de problemen niet zelf op te lossen

Verslavingsartsen zien regelmatig dat de verslaving ongemerkt in stand wordt gehouden door de nabije omgeving. Het is logisch dat dierbaren zoveel mogelijk proberen te helpen. Dit mag de rest van de familie of vriendengroep echter niet negatief beïnvloeden.

Door de gevolgen van de verslaving op te proberen lossen, zal de verslaafde zelf minder tot niet met negatieve gevolgen geconfronteerd worden, en zal hij of zij zelf niet verplicht worden om naar oplossingen te zoeken. Denk bijvoorbeeld aan het afbetalen van schulden die door de alcoholverslaving zijn ontstaan of uitvluchten zoeken in allerlei situaties. Dit soort gedrag, doch goed bedoeld, helpt enkel om de verslaving in stand te houden.

Een goede communicatie is goud waard

De eerste stap naar het vinden van de juiste behandeling is praten. Dit klinkt eenvoudiger dan het in werkelijkheid is. Veel verslaafden ontkennen immers hun problemen, zeker in het begin. Daarom is het belangrijk om met enkele zaken rekening te houden voordat je het gesprek aanknoopt.

Zorg er allereerst voor dat je het juiste moment kiest. Probeer geen gesprek aan te knopen wanneer de verslaafde onder invloed is van alcohol. Op dat moment is hij of zij vaak niet voor rede vatbaar. Let tevens op je toon tijdens het gesprek. Schreeuwen of welles-nietes gesprekken leveren niets op. Probeer dit daarom zoveel mogelijk te vermijden.

Maak voordat je het gesprek aanknoopt alvast een lijstje van mogelijke oplossingen om samen het probleem aan te pakken. Geef aan dat de verslaafde er niet alleen voor staat en laat zien wat je gevonden hebt. Denk bijvoorbeeld aan het consulteren van een coach, de gegevens van een verslavingskliniek of stel voor om samen naar de huisarts te stappen. Door op voorhand aan te geven dat hij of zij kan rekenen op een steunnetwerk, kan de stap naar begeleiding makkelijker worden.

Werk toe naar de juiste behandeling

Is het eerste gesprek goed verlopen? Zorg er dan voor dat je dit gewonnen vertrouwen rustig opbouwt. Stel geen gigantische stappen voor, maar werk samen naar de juiste behandeling toe. Zorg er tevens voor dat je zelf niet gebukt gaat onder de verslaving van jouw dierbare. Het is belangrijk om je eigen grenzen aan te geven. Dat is moeilijk, maar van essentieel belang om niet in die neerwaartse spiraal meegetrokken te worden. Blijf praten en neem beslissingen.

Bedenk verder, hoe moeilijk ook, dat een verslaafde vaak niet met opzet tegendraads is. Dit is de verslaving die spreekt. Niet hij of zij zelf.

Het kan ook voorkomen dat je zelf hulp nodig hebt bij het verwerken van de gevolgen die deze verslaving heeft op de rest van het gezin, de familie of de groep. Schaam je hier niet voor. Je bent zeker niet de enige die in een dergelijke situatie zit. Woelige wateren hoef je niet alleen te doorstaan. Doe beroep op een vertrouwenspersoon (een goede vriend of vriendin, zoek een therapeut die jou kan begeleiden bij de nodige stappen of doe beroep op een steungroep voor lotgenoten in je buurt.

Uiteindelijk treft een verslaving niet enkel de verslaafde, maar ook iedereen die een zeker relatie heeft tot hem of haar, van familie tot vrienden, collega's etc. Het is en blijft altijd belangrijk om aan jezelf en de ander geaffecteerden te blijven denken. Zoek de juiste hulp, maak afspraken en bepaal de grenzen. Op die manier help je niet alleen de verslaafde, maar ook jezelf en de andere betrokkenen om je heen.

Te Gek!? Roes(t)

Het komende jaar zet project Te Gek!? zich in om topics rond verslaving, zowel aan alcohol, drugs als gokken, uit de taboesfeer te halen. Ze doen dat met de campagne Te Gek?! Roes(t), die net voor de Tiendaags van de Geestelijke Gezondheid gelanceerd werd.
Er bestaan nog steeds heel voor vooroordelen en misvattingen rond verslaving. Door deze thema's uit het duister te trekken, willen ze meer mensen aan de juiste hulp helpen. Meer info over de projecten en evenementen in het kader van Te Gek?! Roes(t) vind je op de campagnewebsite.

Ben je verslaafd, of maak je je zorgen om iemand in je omgeving die mogelijks verslaafd is? Dan kan je terecht op de Druglijn op 078 15 10 20 of via Skype, chat of e-mail. Meer info vind je op druglijn.be.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met psychologen, verslavingsartsen en ervaringsdeskundigen van Trubendorffer.